Tiken Jah Fakoly na wɩsɩ kɛ mɩsɩkʊm fenaɣ kɩyakʊ 23 wiye pɩnaɣ 1968 kɛ tɛtʊ ndʊ payaɣ-tʊ se Odiyene yɔ tɩ-taa, Kotidivuwarɩ ɛjaɖɛ taa. Ɛ-hɩɖɛ maɣmaɣ kɔyɔ: Doumbia Moussa Fakoly. Ɛkɛna hendu luɖu , ti-teyu nɛ ɛkpakʊ lalaa hendu ɖɔɖɔ nɛ ɛtasʊ-tʊ ñɔɔzʊ nɛ eteu. Ɛ-tɛ hendu payɩ lɛ rege kɛ ɛmaba. Tiken Jah Fakoly cejewiye taa mba tɩŋga kɛna luɖa ɛlɛ Fakoly yɔ, pɩkɛza-ɩ nɛ mʊsɩ labʊ nɛ hendu teu. Pʊyɔɔ kɛ pɩnaɣ 1987 ɛtʊla ɛ-kacalaɣ hendu teu ŋgbɛyɛ nɛ ɛyaa-ɖɩ se Djelys. Ɛpaaza aleɣya yɔɔ aleɣya yɔɔ pɩkɛdaa lɛ, Kotidivuwarɩ ɛjaɖɛ tɩŋga sɩma-ɩ se hendu teyu sɔsɔ nɔɔyʊ kɛ ɛkɛna.

Tiken Jah Fakoly-IMG 5370
Tiken Jah Fakoly-IMG 5365

Pɩnaɣ 1998 taa kɛ ɛcalɩ ɛ-kacalɣ mʊsɩ labʊ kɛ Erɔpʊ taa, Parii tɛtʊ taa, Fransɩ ɛjaɖɛ taa. Pɩnaɣ 2003 palabɩ ɛ-yɔɔ kɛ kɔŋgɔmtʊ se pakʊ-ɩ nɛ patapɩzɩ nɛ ɛna mbʊ lɛ, ese nɛ ewolo ɛɖʊ kʊyʊ kɛ Malii ɛjaɖɛ. Pɩnaɣ kʊɖʊmaɣ ŋga ka-taa kɛ ɛlɩza tataɣ nakayɩ nɛ ɛyaa-kɛ se Françafrique, Reggae/Ragga/World. Ŋga ɛtɛma teu nɛ pakpaɣ-ɩ se ɛnʊ kɛŋna mʊsɩ laɖa yaa hendu teyaa nɔɔyɔɔ ɖɛyʊ. Pɩnzɩ 2002, 2005 nɛ 2015 taa alɩwaatʊ ndʊ keteŋga kpeekpe kaatɔkɩ Ɛyʊtʊ kazandʊ lɛ, ɛte hendu ndɩ ndɩ nɛ amʊza sakɩyɛ nɛ ɛɖʊna hɩɖɩ mba pɔsɔɔla lanhɛzɩyɛ nɛ pɔtɔsɔɔlɩ yam yam nɛ ɛyaa heziŋ lɩzʊ yɔ.

Tiken Jah Fakoly-IMG 5341

Saŋgayɩŋ fenaɣ taa pɩnaɣ 2007, palaba amʊza naayɛ, rap, kɛ Takarɩ tɛtʊ taa, Senegalɩ ɛjaɖɛ taa. Peeɖe Fakoly, ɛ-hɔyɛ ɛɛtɔʊ nɛ nɔɔyʊ, été hendu nɛ eheyu ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-ñʊʊdʊ Wad se yee ɛsɔɔla ɛ-ejaɖɛ camɩyɛ kɔyɔ, ɛkʊyɩ kpelaɣ yɔɔ. Ɛyɔɔdaɣ ɖɔɖɔ mbʊ pʊwɛɛ nɛ pɩtalʊ Senegalɩ ɛjaɖɛ tɛndɛŋga tɛɛ ɖɔɖɔ yɔ. Eté hendu ndʊ nɛ pɩtɛ lɛ, Senegalɩ komina ñɩnɩ se pʊwɛ ɛzɩma kɔyɔ pakʊ-ɩ. Tɛʊ femaɣ kpa lɛ, Fakoly kʊyɩ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa. Paaɖaŋga-ɩ ɖɔɖɔ se ɛtaatasɩ peeɖe wɛʊ. Pɩnzɩ naalɛ nɛ hɔɔlʊʊ wayɩ lɛ Wad maɣmaɣ ya-ɩ se ɛpɩsɩ.

Ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-ñʊʊdʊ Wad maɣmaɣ mʊna-ɩ hasɩyaɖɛ fenaɣ 31 wiye pɩnaɣ 2010. Paya-ɩ hɔɔlɩŋ sakɩyɛ taa kɛ amʊzɛ ndɩ ndɩ ɖeɖe: pɩnaɣ 2008, Solidays, Emmaüs; hasɩyaɖɛ fenaɣ taa lɛ, ewoba Paleo Festival kɛ Nyon; piyele kɩyɛna fenaɣ taa lɛ pɩɩkɛna Festival du Bout du Monde. Fakoly kɛna weyi ɛlʊkɩ se ɖama nɩnaʊ nɛ lanhɛzɩyɛ nɛ ɛsɩndaa wobu ɛwɛɛ yɔ. Piyebina pɩnaɣ 2010 ɛlɛiza tataɣ nakayɩ, African Revolution. Pɩɩkɛna alɩwaatʊ ndʊ yoŋ lakaɣ Kotidivuwarɩ nɛ Tunizii ajɛya taa yɔ. Ɛmʊ samtʊ nima wena yɔ atalʊ ɛzɩ 12 yɔ.