Ɛndɩ caanaʋ tɔm
Ɛɛndɩ caanaʋ tɔm wɛ yuŋ. Pɛtɛyɩ-tʋ kpaɖɩŋ naadozo taa:
- Kewiyaɣ ŋga paya-kɛ se Empire Moghol yɔ ka-alɩwaatʋ taa ɖooo kiɖe tɛɛ nɛ puwolo pɩsɩɩna waaɣ XVIII n̄ɩŋga hɛkʋ nɛ hɛkʋ alɩwaatʋ taa. (Alɩwaatʋ ndʋʋ Malɩŋ nɩɩyɛ lɩna Pɛɛrɩsɩ nɛ Afganistani pɛ-ɛjaya taa nɛ powolo Ɛɛndɩ.
- Alɩwaatʋ ndʋ Ingilisi n̄ɩma paɣzɩ kpacɛyʋʋ Ɛɛndɩ ɛjaɖɛ yɔ. Kpaɣ pɩnaɣ 1750 taa nɛ puwolo pɩsɩɩna pɩnaɣ 1947 n̄ɩŋga taa. Alɩwaatʋ ndʋ lɛ, Paŋgɩladɛɛsɩ nɛ Pakisitaanɩ pɛ-tɛtʋ kɛkɛ Ɛɛndɩ n̄ɩndʋ.
- Ɛɛndɩ tɔm tɛzɩna kpaɣ alɩwaatʋ ndʋ ɛjaɖɛ ńɖɩ ɖɩwɛ ɖɩ-tɩ yɔɔ ɖooo pɩnaɣ 1947 nɛ pɩkɔɔ pɩsɩɩna sɔnɔ yɔ.
.JPG)
Kpaɣ alɩwaatʋ ndʋ Ɛɛndɩ ɛjaɖɛ wɛ ɖɩ-tɩ yɔɔ yɔ nɛ sɔnɔ you ɛɛtɛŋ ɛjaɖɛ ńɖɩ ɖɩ-taa. Ɛjaɖɛ ńɖɩ nɛ Pakisitaanɩ ɛjaɖɛ pakʋyʋʋna ɖama yɔɔ nɛ pɩfɛyɩ tɛm. Yoŋ naadozo mpilim tɛmɩna lɩʋ ajɛya naalɛ ana a-hɛkʋ taa. You kajalaɣ n̄ɩŋgʋ laba pɩnaɣ 1947 nɛ puwolo pɩsɩɩna pɩnaɣ 1949 n̄ɩŋga taa. You kɩlɛlʋʋ n̄ala pɩnaɣ 1965 taa nɛ tozo n̄ɩŋgʋ n̄ala pɩnaɣ 1971 n̄ɩŋga taa. Politiki ŋgbɛyɛ nɖɩ payaɣna anasaayɩ taa se "Parti du Congrès" yɔ ɖiyouna Ɛɛndɩ ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ weyi payaɣ se Gandhi yɔ ɛ-yɔɔ. Politiki ŋgbɛyɛ ńɖɩ, sʋsɔ weyi payaɣ se Nehru yɔ, ɛnʋ lɩzɩna-ɖɩ. Nehru kɛ Ɛɛndɩ ɛjaɖɛ taa kajalaɣ tʋ weyi ɛkɛ ɛjaɖɛ ńɖɩ ɖi-kewiyaɣ nɔɔyɔɔ tʋ yɔ. Ɛsɔ sɛtʋ aŋgba you ɖɔɖɔ n̄ɛwɛ Malɩŋ nɛ Ɛɛnduu waa pɛ-hɛkʋ taa. Pɩnaɣ 1992 taa you ŋ́gʋ kɩlɩ aŋgba ana a-hɛkʋ taa. Pɩnaɣ 2002 n̄ɩŋga taa you ŋ́gʋ kɩtasɩ lɩʋ ɖɔɖɔ a-hɛkʋ taa.
