Emily Brontë

Ɛkɛ Aŋgletɛɛrɩ ɛjaɖɛ taa maɣzɩm takayasɩ mayʋ

Palʊla Emily Jane Brontë kɛ hasɩyaɖɛ fenaɣ kɩyakʊ 30 ŋgʊ pɩnaɣ 1818 kɛ Tɔmtoni tɛtʊ taa, Aŋgletɛɛrɩ ɛjaɖɛ taa nɛ ɛsɩ saŋgayɩŋ fenaɣ kɩyakʊ 19 wiye pɩnaɣ 1848 ɛwɛna pɩnzɩ 30 kɛɛjaɖɛ kʊɖʊmɖɩyɛ nɖɩ ɖɩ-taa. Ɛkɛ keɣsɩ maɖʊ yaa si-luɖu nɛ ñʊʊda maɣzɩm takayɩsɩ kɩkalasɩ mayʊ nɛ aŋglisi kʊnʊŋ taa kɛ ɛmaɣna ɛ-takayɩsɩ. Ɛma ñʊʊda maɣzɩm takayaɣ kɩkalaɣ kʊɖʊmaɣ, Les Hauts de Hurlevent, nɛ kɛkɛna nɛ kapɩsɩ cɔlɩɩɩ takayɩsɩ kɩkalasɩ mayaa kɛ wɛɛ naayɛ taa takayɩsɩ kɩmamasɩ taa kɛ Aŋgletɛɛrɩ taa nɛ kedeŋga kpeekpe yɔɔ.

Ɛlɛ keɣsɩ lɛ, ɛma-sɩ sakɩyɛ. Ɛnɛ ɛ-kɔɔ alɩ ɖɑma pɩdɩɩfɛyɩ nɛ ɛyʊ ɛna-wɛ ytɔ pɛwɛ ɛzɩ ɖoma yɔ nɛ ɛna-ɩ ɖɔɖɔ powoba Gondal hayɩsʊʊ ɖeɖe. Payaɣ ɛ-caa se Patrick Brontë nɛ ɛkɛ ɛsɔ tɔm wɩlɩyʊ nɛ ɛlʊla-wɛ ɛyaa looɖo nɛ Emily Brontë kɛŋna pʊwa kagbaanzɩ ñɩŋga. Ɛ-pɩcatʊ taa kɛ e-ɖoo sɩba nɛ hiliu taa pɩcɛɣɖɛ kʊdɔŋ salaŋ fenaɣ kɩyakʊ 15 pɩnaɣ 1821 nɛ ɛ-kɔɔnaa naalɛ ñasɩbɩna nɛ kpeziwilaɣ kʊdɔŋ.

E-ɖoo sɩm wayɩ kɛ ɛ-caa Patrick Brontë nɛ ɛ-neŋ Elizabeth Branwell pakpaɣ lɩmaɣza se papazɩ aha-wɛ waɖɛ kpem nɛpɛwɛɛ pa-tɩ yɔɔ. Piyebina pɩya sɩnɛ, Charlotte, Emily, Anne nɛ sɩ-ɖalʊ Branwell, sɩpaɣzɩ maɣzʊʊ ɛjaɖɛ naɖɩyɛ nɖɩ ɖɩfɛyɩ kaʊ yɔ ɖɩ-yɔɔ tɔm. Sɩma tɔm ndɩ ndɩ nɛ sɩlakɩna amʊʊza. Sɩma ɖɔɖɔ kɛɖuʊ tɔm sakɩyɛ, silu keɣsɩ yaa sɩmabɩ-sɩ, sɩma aseɣla tɔm heyu ɖɔɖɔ nɛ ɖɔɖɔ amʊza maɣzʊ.

Alɩwaatʊ ndʊ Charlotte yeba-wɛ se ɛtɛzʊ e-sukuli lɛ Emily nɛ Anne peyele nɛ palɩzɩ pɛ-jaɖɛ naɖɩyɛ nɛ paya-ɖɩ se Gondal. Ɛjaɖɛ nɖɩ halʊ nɔɔyʊ, Augusta Geraldine Almeda, kɛŋna ɖɩ-ñʊʊdʊ. Takayaɣ ŋga ka-taa kɛ Emily kɩla ɛtɛ keɣsi lubu yaa sɩmabʊ maʊ.