Misisipii kɛ lɩm pɔɔ sɔsɔ ŋga kɛwɛ Amerika nɛ hayi kiŋ ɛjaɖɛ taa nɛ kɛtɛzɩɣ Etaazuunii hɛkʊ taa hɔɔlʊʊ. Kekpeŋna Minnesota nɛ hayi kiŋ Mɛkɩsɩkɩ teŋguu lɩm kɩsʊsʊm nɛ kɛ-tɛ kpem ɖɛnɩɣ nɛ haɖɛ yɔ kiŋ. Misisipii ɖalakɩŋ maɣna kilomɛta waa 3780 nɛ kɛ-tɛ pɔɔ kɩkpɛndaɣ kʊyʊmaɣ ŋga payaɣ se Misuuri kɩlɩna ɖalɩɩɣ Amerika nɛ hayi kiŋ. Pɔsɩ nzɩ sɩ-naalɛ sɩ-tɛ kpɛndɩɣ ɖalakɩŋ cɛzɩɣ kilomɛta waa 6800 nɛ kɛ-tɛ fɛɛʊ kitibuu walanzɩ yeba se Misipii pɔɔ ɛpɩsɩ pɔsɩ sɔsɔsɩ taa pɔɔ sɔsɔ kedeŋga kpeekpe taa nɛ Misuuri-Misisipii fɛɛʊ pɩsɩ kɩkɩlʊʊ ɛjaɖɛ yɔ cɩnɛ.

Mississippi River Watershed Map

Pɔcɔ Christophe Colomb alɩwaatʊ taa lɛ, Misisipii kɛtɛma kɛʊ mɛlɛna nɔmɔʊ sɔsɔʊ nɛ ka-hayi kiŋ Ojibwés waa yawaɣ se Misi-ziibi, pʊtɔbʊʊ se pɔɔ sɔsɔ nɛ paɖanɩ kpaʊ nɛ anasaayi taa pɩnaɣ 1666 nɛ paya se Mesipi. Misisipi kɛdɛŋga kɩtɛyʊʊ cɔnɩna pʊyɔ mbʊ lɛ, kpɛndʊʊ ŋgbɛɛ ndɩ ɖɩlɩɣ pɩnaɣ 1879 yɔ pɔɔ ŋga kɛkɛ sɔnɔ pɔyʊ siŋ tɔsʊʊ huuu nɛ ɛsakuliye ñɩnɩɣnɔmɔʊ taa Amerika ɛjaɖɛ taa.

Mississippi River - New Orleans

Misisipii lɩna Itaska teŋguu nɛ hayi kiɖe tɛ (Minnesota nɛ hayi kiŋ) pʊposa ɛzɩ mɛt waa 450 yɔ nɛ teŋguu nɛ kɩ-hayi kiŋ. Pɔɔ talɩ kpɛdɛ kpɛdɛ mɛta waa 220 Anthony kiɖeɖeʊ lɩm ɖɩfalɩyɛ wayi pʊñɔtɩna kpam Minneapoli. Illinois nɛ Misuuri pɛkpɛndʊʊ ka-ta Louis kiɖeɖeʊ nɛ Ohio nɛ Kairo.

Mississippi River at Prairie du Chien

Misisipii ɛwadɩyɛ fɛɛʊ lɩm kpɛlɛkʊʊ kɛnɛ sɔsɔʊ Amerika nɛ hayi taa nɛ kɩ-kɛ natozo ŋgʊ kedeŋga kpeekpe taa ɛlɛ AmazoniiKoŋgo pakɩlɩɣ-kʊ. Kɩ-tɛ walanzɩ kpeekpe maɣna kilomɛta waa 3238000 kpɛɛ ko. Misisipii fɛɛʊ kitibuu kpaɣ mbilim Etaazuunii ajɛyɛ 31 nɛ Kanadaa kewiyaɣ tɛ ajɛyɛ naalɛ. Pɛtɛyi fɛɛʊ sɔsɔʊ ŋgʊ fɛɛʊ cɩkpeŋ loɖo weyi ɛmʊna pɔsɔ cɩkpesɩ nɛ pɔsɩ sɔsɔsɩ yɔ ɖɔɖɔ ɛzɩ pɔsɩ kɩkpɛdasɩ nzɩ sɩ-kɩlɩɣ ɖalɩɣ yɔ Misuuri (kilomɛta waa 4370) ArkansasOhio… Tɛzʊʊ taa lɛ, pɔɔ fɛɛʊ ŋgʊ kɩwadɩɩ walanzɩ kɔyɔ kilomɛta waa 90000 kpɛɛ ko. Ɛyaa miilliyɔɔ waa 72 wɛ Misisipii kɛdɛŋga taa yaa Amerika tʊ kʊyʊm naanza yɔɔ.

Paddleboat Natchez

Misisipii faɣzɩɣ hɔɔlʊʊ sɔsɔʊ ŋgʊ kɩwɛ kaŋ pʊʊ yɔ nɛ apalasɩ waa pɛ-hɛkʊ taa ɛlɛ hɔɔlʊʊ ŋgʊ kɩñɔtɩna kujomɩŋ sɔsɔŋ yɔ fɛyi pɩta. Kɛtɛzɩɣ ajɛyɛ sakɩyɛ MinnesotaWisconsinIowaIllinois nɛ Misouri nɛ Kentucky nɛ Arkansas nɛ TennesseeMississipiLuwiiziyaana pʊcɔ kɛkpɛndɩ Mɛkisiki kɩdaŋgʊʊ lɩm taa, kilomɛta waa 160 kɛ lɩm ɖɩgbende tɛ nɛ Orléans Kɩfalʊʊ. Tɛʊ lɩm ɛtosa toyi Itaska teŋguu taa kɔyɔ pɩkpakʊʊ kɩyakɩŋ 90 pʊcɔ pɩkpɛndɩɣ Mɛkisiki kɩdaŋgʊʊ lɩm taa.