Urduu kʊnʊŋ
Urduu, egeetiye hɩɖɛ, kɛ kʊnʊŋ ŋgʊ kɩ-tɛ nɛ Ɛndo-Ɩranɩyɛ agbela taa nɛ kɩlɩna Ɛndɩ-Erɔpʊ kʊnʊmɩŋ cejewiye taa yɔ. Pɔyɔɔdʊʊ-kʊ Ɛɛndɩ nɛ Hayi kɩŋ ɛjaɖɛ taa nɛ ɖɔɖɔ Pakisitaanɩ ɛjaɖɛ taa. Kɩ-kɛ ajɛyɛ ana a-tɛ kewiyaɣ kʊnʊŋ. Ɛndɩ ɛjaɖɛ taa lɛ payaɣ-kʊ se Ɛndi nɛ pama-kʊ nɛ devanagari masɩ wɛtʊ taa.
Urduu kɛ kewiyaɣ taa kʊnʊmɩŋ taa kʊnʊŋ lɛɛkʊ ŋgʊ kɩwɛ ɛjaɖɛ kewiyaɣ paɣtʊ takayaɣ taa yɔ. Malɩŋ ñɩma mba pɔyɔɔdʊʊ-kʊ yɔ ha-kʊ hɩɖɛ se Urduu nɛ pama-kʊ nɛ Arabɩ matʊ taa ɖɔɖɔ ɛzɩ Pakɩsɩtanɩ taa yɔ. Ɛyaa miiliyɔɔ waa 165 lakɩ tʊmɩyɛ nɛ Urduu kʊnʊŋ nɛ pada peeɖe lɛ, ɛyaa miiliyɔɔ waa 60 pɩtalɩ miiliyɔ waa 80 lakɩ-kʊ nɛ tɩmɩyɛ ɛzɩ kajalaɣ kʊnʊŋ yɔ.
Urduu kewiyaɣ kʊnʊŋ Pakɩsɩtanɩ ɛjaɖɛ taa, palakɩ-kʊ nɛ tʊmɩyɛ kpɛlɛkʊ nɔmɔʊ taa nɛ matʊ nɛ tɔm hʊɣʊ kpamɩŋ taa. Pakpaɣ-kʊ ɛzɩ kʊnʊŋ ŋgʊ pasɩŋna malɩŋ ñɩma yɔ Ɛndɩ kedeŋga nɛ haɖɛ kɩŋ yɔ. Pɔyɔɔdʊʊ-kʊ tɛtʊ sɔsɔtʊ taa tʊma sɔsɔna taa kɔzɩ kɔzɩ muhadjir mba Karachi tɛtʊ taa ɖeeɖe nabʊyʊ taa kɩ-hɩɖɛ sɛwa mbʊ pʊyɔɔ yɔ Ɛndɩ nɛ hayi kɩŋ cɔzɩya yaa agɔma Ɛndɩ kedeŋga nɛ haɖɛ kɩŋ tɛyɩyʊ wayɩ pɩnaɣ 1947 taa.
Ɛɛndɩ taa lɛ, pasɩma ɖɔɖɔ Urduu kʊnʊŋ ɛjaɖɛ kewiyaɣ paɣtʊ takayaɣ taa. Urduu kɛ ɖɔɖɔ kewiyaɣ kʊnʊŋ ajɛya anɛ a-taa Andrhra Pradesh nɛ Bihar nɛ Jammu-et-Cachemire nɛ Uttar Pradesh nɛ ɖɔɖɔ ɛjaɖɛ taa tɛtʊ sɔsɔtʊ ndʊ payaɣ se Delhi yɔ. Ɛɛndɩ ɛjaɖɛ taa sukuli kɩtɛzɩŋ nɩɩyɛ taa lɛ, pamazɩɣ se Urduu kɛ hɩɖɛ sɛʊ tɛ kʊnʊŋ. Pɩkɛ tevenim tɔm Lucknow nɛ Aligarh nɛ Hyderaba tɛtʊ taa.
Ɛndi nɛ Urduu, kʊnʊmɩŋ nɩɩlɛ weyi ɛmalɩna ɖama kpam yɔ. Ɛyɔɔdɩyaa kpɛnda ɛyaa miiliyɔɔ waa 950 nɛ pʊyɔɔ mbʊ yɔ ɛzɩ palʊlɩ-wɛ kɩ-ta yɔ nɛ kɩ-kɛ naalɛ ŋgʊ Ɛɛndɩ nɛ kɩ-hadɛ kɩŋ kedeŋga.