François-Marie Arouet sɛna hɩɖɛ yaa paɖana yaʋ hɩɖɛ size Voltaire kɛ ɛjaɖɛ nɖɩ payaɣ-ɖɩ size Fransɩ ɛjaɖɛ yɔ ɖɩ-tɛtʋ taa pɩɣa yaa Fransɩ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-tɛtʋ taa ɛyʋ yaa ɖɩ-tɛtʋ taa tʋ. Ɛkɛ abalʋ weyi ɛfɛyɩ felendu kpataa yɔ. Ɛsɔɔla n̄ɩnʋʋ paa alɩwaatʋ ndʋ lɛɛ tovonum nɩmɔʋ. Ɛwɛ lɔŋ ɛzɩ pʋyʋ yɔ. Ɛkɛ abalʋ sɔsɔ nɔɔyʋ kɛ Fransɩ ɛjaɖɛ tɛtʋ taa peeɖe.

Elémens de la philosophie de Neuton, 1738

Samaɣ yaa sakɩyɛ tɔŋ size, plʋla ɖajaa sɔsɔ Voltaire ɛnʋ kɛ kamɩŋ fenaɣ taa kɛ evemiye yaa kɩyakʋ nɛɛlɛ nɛ kʋɖʋmʋ yaa hiŋ naalɛ nɛ kʋɖʋmʋ (21) n̄ɩŋgʋ wiye kɛ pɩnaɣ 1694 n̄ɩŋga taa. Egeetiye kʋlʋlɩyɛ yaa lone ɖeɖe ndɩ ɖɩ-taa palʋla-ɩ yɔ, nɖɩ payaɣ size Paarii.

Ɛlɛ, ɖajaa sɔsɔ François-Marie Arouet tɔŋ ɛ-maɣmaɣ nɛ ɛ-kaŋ n̄ʋʋ size, tovonum taa lɛ, palʋla ɛnʋ evemiye yaa kɩyakʋ ŋgʋ nɛ fenaɣ ŋga ka-taa yɔ, sakɩyɛ tatɩlɩ. Ɛ-tɔŋ size keeke taa lɛ, kɔlaɣ fenaɣ taa kɛ evemiye yaa kɩyakʋ nɛɛlɛ yaa hiŋ naalɛ (20) n̄ɩŋgʋ wiye kɛ pɩnaɣ 1694 n̄ɩŋga taa.

E-egeetiye yaa ɛ-ɛjaɖɛ tɛtʋ sɔsɔtʋ tɛtʋ Paarii peeɖe ɖɔɖɔ ɛsɩba agoza fenaɣ taa kɛ evemiye yaa kɩyakʋ niidozo yaa hiŋ naadozo (30) n̄ɩŋgʋ wiye kɛ pɩnaɣ 1779 n̄ɩŋga taa. Pakalaɣ lɛ, pakpa size ɛsɩkaɣ lɛ, ɛkawɛna pɩnzɩ hiŋ lutozo nɛ naadozo (83). Ɛkɛ n̄amtʋ pɩɣa ɛ-taabalaa nɛ samaɣ ŋga ɛwɛ ka-taa yɔ kɛ-sɩnda. Ɛ-pɩcatʋ taa ɛɛkɛ pɩɣa ŋga kɛwɛ ndɩkʋ kpem nɛ piya lɛɣsɩ yɔ. Ɛkɔŋ nɛ ɛpaɣlʋ mbʋ yɔ, ɛlakasɩ taa wɛ ɛzɩ kpaaŋ wɛnɛyɩ tʋ yɔ.

Ɖajaa sɔsɔ François-Marie Arouet yaa Voltaire kɛ filozɔɔfʋ. Filozɔɔfʋ kɛ lɔnzɩnɖɛ tʋ sɔsɔ weyi ɛ-tʋmɩyɛ kɛlɛ size, ɛn̄ɩnɩ ɛyʋ yɔɔ lɩmaɣza yaa ɛyʋ yɔɔ lɔnzɩnɖɛ kpɛlɛkʋʋ yɔ. Ɖajaa Voltaire ɛnɛ, ɛ-tʋmɩyɛ ɖɩnɛ, ɖɩ-n̄amsa kpaɖʋ yaa wɛɛ hiu nɛ lutozo (18). Sakɩyɛ yaa samaɣ tɩla-ɩ lɛɣlɛ yaa lɔŋ nɛ ɛ-tʋma kɩbana ana a-labʋ. Ɖɩtaasɔɔ size ɛkɛ takayasɩ mayʋ ɖɔɖɔ tʋmɩyɛ laɖʋ sɔsɔ nɔɔyʋʋ kɛ Fransɩɩ ɛ-ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa peeɖe.