Kaabɔɔ
Kaabɔɔ kɛna ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩwɛ Afrika hɛkʊ nɛ hɛkʊ taa nɛ kɩwɛ Kɔŋgo Pirazaaviili wɛna Kaabɔɔ kamaɣ yɔɔ kɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa, wɩsɩ ɖɩlɩyɛ nɛ haɖɛ kiŋ; piyele nɛ kɩ-wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ nɛ hayʊ kiŋ lɛ Kinee-Ekwatoriyaaalɩ. Kameruni ñɛwɛna kɩ-kamaɣ yɔɔ kɛ hayʊ kiŋ kpataa. Fransɩɩ ɛjaɖɛ kakpacaɣna Kaabɔɔ nɛ pʊcɔ nɛ kɩwɛʊ kɩwɛʊ kɩ-tɩ yɔɔ kɛ pɩnaɣ 1960. Kaabɔɔ ɛjaɖɛ kɛ laŋ nɛ lakʊ ɛjaɖɛ.
Kaabɔɔ Gabon; république gabonaise | |||
Kaabɔɔ tɛlɛŋa | |||
| |||
Tʋmɩyɛ taa kʋnʋmɩŋ: | Fransɩɩ kʊnʊŋ | ||
Tɛtʋ sɔsɔtʋ: | Libreeviili | ||
Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ: | Ɖajaa Brice Clotaire Oligui Nguema | ||
Ɛjaɖɛ walanzɩ: | 267,667 km² | ||
Samaɣ ñʋʋ: | 2,025,000 (2017) | ||
Tɛtʋ hɔɔlʋʋ samaɣ ñʋʋ: | 5.5 km² |
Peeɖɛ lakɩŋ nɛ laŋ weyi komina ñɩʊ nesi nɛ pɔcɔŋna ɛyɔɔ yɔ ɛtalɩ ɛzɩ hiu nɛ naatozo mbʊ yɔ nɛ ɛwɛɛ kedeŋa kpeekpe ŋgbayɛ ndɩ ɖɩcɔŋna sukili, ñɩnɩʊ nɛ ɛsakuliye nɛ payaɣ-ɖɩ se UNESCO ŋgbɛyɛ yɔ ɖɩ-nesi tɛɛ.
Kaabɔɔ ɛjaɖɛ taa ɛyaa tɔɖɔɔ, laŋ nɛ lakɩŋ ɖɔsɔ; pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa kaɖazɩm tɔya mbʊ yebina nɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩwɛɛ Afrika taa ajɛya wena akɩlɩ wobu nɛ ɛsɩnda yɔɔ. Afrika nɛ kɩ-kañɩmbʊsaɣ ajɛya tɩŋa taa lɛ, kedeŋa kpeekpe ajɛya kɩkpɛndɩɣ ŋgɛyɛ ñɩna nɛ ɖɩna se Kaabɔɔ ɛjaɖɛ taa kpem ɛyaa kɩlɩ wɛʊ laŋhɛzɩyɛ taa.
Afrɩka |
Afrika Hadɛ kiŋ • Alizeerii • Aŋgoola • Caadɩ • Cibuuti • Egipiti • Eriitree • Etiyoopii • Kaabɔɔ • Kambii • Kameruni • Kana • Kapʊvɛɛrɩ • Keniya • Kinee-Ekwatoriyaaalɩ • Kinee-Konakrii • Kinee-Pɩsaʊ • Kootidiivʊwarɩ • Koŋo Kinsasa • Kɔngoo-Pirazaaviili • Lezoto • Liiberiya • Liibii • Maalii • Madakasɩkarɩ • Malawii • Marɔkɩ • Moozambiki • Moritaanii • Naajeeriya • Namibi • Nizɛɛrɩ • Peenɛɛ • Purkina Fasoo • Purundi • Pɔcɩwaanaa • Ruwandaa • Sahara Kañɩnbʊsaɣ • Santrafri • Senegaalɩ • Siyeera –Leyɔnɩ • Soomaali • Sudaanɩ • Suudanɩ Hadɛ • Suwaaziilandɩ • Sambii • Sɩmbaabuwe • Tanzanii • Togo • Tuniizii • Ugandaa |